پارگی رباط صلیبی زانو که اغلب به عنوان پارگی ACL شناخته می شود، یک آسیب بالقوه جدی است که بر ثبات مفصل زانو تأثیر می گذارد.
مفصل زانو یک لولای پیچیده است که توسط چهار رباط اصلی تثبیت شده است: ACL، PCL، رباط جانبی داخلی (MCL) و رباط جانبی جانبی (LCL).
- ACL به صورت مورب در داخل زانو اجرا می شود و از استخوان ران (ران) به استخوان ساق پا (درشت نی) عبور می کند و حرکت رو به جلوی استخوان ساق پا را کنترل می کند.
- PCL به صورت مورب در پشت ACL قرار می گیرد و حرکت رو به عقب استخوان ساق پا را محدود می کند.
دلایل پارگی رباط صلیبی زانو
ACL: معمولاً در طول تغییر جهت ناگهانی، توقف های سریع یا فرودهای نامناسب در ورزش هایی مانند بسکتبال، اسکی و فوتبال پاره می شود. همچنین می تواند از ضربه های مستقیم به زانو رخ دهد.
PCL: کمتر رایج است، معمولاً در اثر حوادث شدید مانند تصادفات رانندگی یا باز شدن شدید زانو ایجاد می شود.
علائم رایج عبارتند از :
- صدای ترکیدن چیزی در زانو: اغلب در لحظه آسیب شنیده می شود.
- درد: می تواند فوری باشد یا به تدریج ایجاد شود.
- تورم: در عرض 24 ساعت به دلیل خونریزی در مفصل رخ می دهد.
- بیثباتی: احساس «جایگزینی» زانو در طول فعالیتهای تحمل وزن.
- کاهش دامنه حرکتی: مشکل در خم کردن یا صاف کردن کامل زانو.
شدت پارگی رباط صلیبی به میزان پارگی، جزئی یا کامل بودن آن و آسیب سایر ساختارهای زانو (منیسک، غضروف) بستگی دارد.
روشهای درمان
- غیر جراحی: درمان اولیه برای پارگی های جزئی یا افراد کم تحرک اغلب شامل فیزیوتراپی برای تقویت عضلات و بازیابی ثبات است.
- جراحی: معمولاً برای پارگی کامل ACL یا زمانی که بی ثباتی علیرغم فیزیوتراپی ادامه دارد توصیه می شود. بازسازی شامل جایگزینی رباط پاره شده با پیوند تاندون از قسمت دیگری از بدن است.
توانبخشی پس از جراحی با فیزیوتراپی زانو برای بازیابی قدرت، عملکرد و جلوگیری از آسیب مجدد زانو بسیار مهم است. بسته به شدت آسیب و عوامل فردی، بازگشت به فعالیت کامل ممکن است چندین ماه طول بکشد.
فیزیوتراپی پس از پارگی رباط صلیبی زانو
فیزیوتراپی آسیب های ورزشی یک عنصر حیاتی در نقاهت پس از پارگی رباط صلیبی زانو است، صرف نظر از اینکه درمان جراحی یا غیرجراحی را انتخاب میکنید. اهداف خاص و جدول زمانی برنامه توانبخشی شما به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
- نوع پارگی: ACL بود یا PCL؟ جزئی یا کامل؟
- گزینه درمان: آیا جراحی کرده اید یا رویکرد محافظه کارانه را انتخاب کرده اید؟
- شدت آسیب: آیا آسیب های اضافی به منیسک یا غضروف وارد می شود؟
- عوامل فردی: سن، سطح فعالیت، شرایط از قبل موجود.
با این حال، اهداف کلی فیزیوتراپی پس از پارگی رباط صلیبی ثابت است:
1. کاهش درد و تورم: استفاده از تکنیکهایی مانند کمپرس یخ، بانداژ فشاری و بالا بردن زانو از سطح قلب در مرحله حاد.
2. بازیابی دامنه حرکتی: کشش های ملایم و تمرینات حرکتی برای بازیابی خم شدن و اکستنشن کامل زانو.
3. بازسازی قدرت عضلانی: برای بهبود ثبات و حمایت از مفصل زانو، روی عضلات چهارسر ران، همسترینگ و ساق پا تمرکز کنید.
4. تقویت حس عمقی: تمریناتی برای بهبود آگاهی شما از موقعیت زانو در فضا و کاهش خطر آسیب دیدگی مجدد.
5. بهبود تعادل و چابکی: تمرینات کاربردی برای بازیابی اعتماد به نفس و ثبات در طول فعالیت های روزانه و ورزش.
6. بازگشت به فعالیت: پیشرفت تدریجی به سمت سطح مورد نظر از فعالیت، تضمین مشارکت ایمن و پایدار.
