فیزیوتراپی بعد از جراحی شانه
شانه انعطاف پذیر ترین مفصل در بدن است. به افراد اجازه میدهد تا بازوی خود را در جهات مختلفی از سمت جلو، کنار و پشت بدن بچرخاند و حرکت دهد. این انعطاف پذیری همچنین شانه فرد را مستعد ناپایداری و آسیب میکند.(انعطاف پذیرترین مفصل در بدن اسنان مفصل شانه میباشد.
بسته به ماهیت مشکل، روشهای درمانی غیر جراحی اغلب قبل از جراحی تجویز میشوند. اگرچه در برخی موارد، تأخیر انداختن ترمیم جراحی شانه ممکن است احتمال اینکه درمان در آینده مشکلتر شود را افزایش میدهد. تشخیص زودهنگام صحیح و درمان مشکلات شانه میتواند در طولانی مدت تفاوت معنی داری داشته باشد.
تاندون، عضلات را به استخوان میچسباند. در صورت پاره شدن این تاندونها، شانه قدرت خود را از دست میدهد و درد شدیدی در ناحیۀ آسیبدیده احساس میشود. معمولا به دو دلیل عمده، تاندونهای شانه آسیب میبیند. اولین مورد وارد آمدن ضربه و آسیب به شانه و دیگری استفادۀ بیش از حد از و کار کشیدن طولانیمدت از شانه است.
همچنین با بلند کردن ناگهانی اجسام سنگین، زمینه برای آسیب دیدن یا حتی پاره شدن تاندونهای شانه فراهم میشود.
بسیاری از پارگیهای جزئی یا عمقی که در تاندونها بهوجود میآیند، به مرور زمان و بهآرامی اتفاق میافتند. این اتفاق بهصورت طبیعی و با افزایش سن نیز رخ میدهد. اگر به پارگی جزئی آن اهمیت داده نشود، با تکرار همان حرکات آسیبزننده، این پارگی بدتر خواهد شد. با قطع و پارهشدن کامل تاندون، تنها «عمل جراحی باز» چارهساز است. هرچه زودتر جهت ترمیم بافت آسیبدیده اقدام شود، میزان بهبودی سریعتر و بهتر است.
فیزیوتراپی بعد از جراحی شانه نیز امری ضروری است و بدون انجام آن پروسه درمان ناتمام خواهد ماند.
یکی از مهمترین عوامل آسیب رسیدن به شانه بالا رفتن سن است. بهطور کلی امکان پارگی تاندون شانه در افراد مسن، بیشتر از افراد جوانتر است.
برخی از ورزشها و فعالیتهای سنگین مانند وزنهبرداری از نمونههای بارز آسیب به تاندون هستند. بسیاری از مشاغل که بهطور مداوم با حرکات شانه کار میکنند، موجب فرسودگی عضلات و تاندونها خواهند شد.
ورزشهای سنگین مانند شنا یا تنیس میتوانند موجب کشیدگی بیشتر تاندونها شوند.
مصرف نیکوتین تأثیرات مخربی بر تغذیه تاندونها دارد.
مصرف داروهای کورتیکواستروئیدی، موجب ضعف ماهیچهها و تاندونها میشوند.
برای ترمیم تاندون پاره شده در شانه به عمل باز یا استفاده از آرتروسکوپی نیاز است. در بیشتر موارد تاندون از قسمت استخوانی جدا میشود، اما سایر قسمتهای آن نیز ممکن است درگیر شوند.
در بسیاری موارد و در لحظۀ آسیب، تاندون کاملا پاره نمیشود. با پیشرفت آسیب، گذر زمان و در صورت عدم درمان، تاندون بهطور کلی پاره خواهد شد. گاهی اوقات نیز با بلند کردن اجسام سنگین، تاندون میتواند کاملا پاره شود.
هدف درمان، تسکین درد و بازگرداندن قدرت حرکت دوباره به شانه آسیبدیده است. اکثر پارگیها به خودی خود بهبود نمییابند، ولی دستیابی به عملکرد قابل قبول بدون جراحی نیز امکانپذیر است.
پزشک با بررسی فیزیکی شانه نیز قادر به تشخیص پارگی و میزان آسیب در تاندونهای شانه خواهد بود. پارگیهای جزئی کاملا آشکار هستند؛ زیرا زمانی که پزشک از بیمار بخواهد شانه خود را بالا ببرد، وجود درد نشاندهندۀ پارگی جزئی تاندون است.
تصویربرداری MRI نسبت به اشعۀ ایکس، تصاویر بهتری از بافتهای نرم میتواند ایجاد کند. با استفاده از تصویر برداری MRI پزشک قادر خواهد بود کاملا پارگیهای جزئی یا کلی شانه را مشاهده کند و بر اساس آن نوع درمان را مشخص کند.
اگر در حین عمل، پزشک متوجه مشکلات دیگری از جمله پارگی روتاتورکاف، چرخش استخوان یا مشکلات دیگر شانهای شود، آن را برطرف میکند و بسیار مهم است که پزشک هنگام برنامهریزی برای نوع عمل، بتواند سایر مشکلات مربوط به شانه را نیز در ابتدا تشخیص دهد.
تمامی این درمانها باید زیر نظر و با صلاحدید پزشک انجام گیرد.
بستههای یخ را به مدت ۲۰ دقیقه و تا ۵ بار در روز بر روی منطقۀ آسیبدیده مالیده تا تورم ناحیه کاهش یابد.
داروهایی مانند ایپروبروفن، آسپیرین و ناپروکسن، درد و تورم را تا حد زیادی کاهش میدهد.
محدودکردن فعالیتهای روزانه و اجتناب از انجام کارهای سنگین میتواند بسیار کمککننده باشد.
انجام تمرینات انعطافپذیری و تقویتکنندۀ شانه توسط فیزیوتراپیست، موجب ایجاد تحرک و تقویت تاندون میشود.
جراحی معمولاً به دو روش آرتروسکوپی یا باز صورت میگیرد.
آرتروسکوپی به جراح ارتوپد اجازه میدهد که دستگاهی به نازکی مداد مجهز به یک لنز کوچک و سیستم نوری به داخل شکافهایی برای مشاهده داخل مفصل است. تصاویر داخل مفصل داخل یک صفحه نمایش نشان داده میشوند که به پزشک اجاره میدهد تا تشخیص دهد. دیگر ابزارها جراحی میتوانند برای ترمیم توسط آرتروسکوپ وارد مفصل شوند. هر ساله حدود ۱٫۴ میلیون جراحی آرتروسکوپی شانه در سراسر جهان انجام میشود.
در برخی موارد جراحی باز ضروری است و امکان دارد که نسبت به آرتروسکوپی نتایج بهتری در پی داشته باشد. جراحی باز اغلب از طریق شکافهای کوچکی انجام میشود.
ریکاوری و توانبخشی بسته به نوع جراحی که انجام میشود دارد تا اینکه به روش آرتروسکوپی است یا جراحی باز.
همیشه با هر عمل جراحی حتی آرتروسکوپی خطراتی وجود دارد. این موارد شامل عفونت احتمالی و آسیب به اعصاب و رگهای خونی اطراف است. با این حال، تکنیکهای جراحی مدرن و نظارت دقیق، بروز این مشکلات را به حداقل رسانده است.
بعد از عمل، مقداری درد، حساسیت و سفتی طبیعی است. باید نسبت به علائم و نشانههای خاصی که ممکن است نشان دهنده بروز عوارض باشد، هوشیار باشید.
درصد کمی از بیماران عوارض بعد از جراحی تاندون شانه را تجربه میکنند. علاوه بر خطرات خاص، بهطور کلی، خطراتی مانند خونریزی یا مشکلات مربوط به بیهوشی ممکن است که وجود داشته باشد.
فیزیوتراپی پس از جراحی برای تسریع بهبودی و کاهش عوارض جراحی از اهمیت زیادی برخوردار است.