آرتروز یا استئوآرتریت رایج ترین بیماری التهابی مفاصل بدن است که میزان شیوع آن با بالا رفتن سن افزایش می یابد. درد ، التهاب ، محدود شدن دامنه حرکتی و خشکی مفصل از مهم ترین علائمی هستند که در مفصل مبتلا به آرتروز دیده می شوند. آرتروز در اثر تخریب غضروف مفصلی و در نتیجه آن سایش استخوان ها بر روی یکدیگر رخ می دهد. غضروف بافتی است که به دلیل خاصیت انعطاف پذیری و کشسانی حرکت استخوان ها بر روی هم تسهیل کرده و به جذب شوک های وارده به مفصل کمک زیادی می کند. میزان شیوع آرتروز در بین خانم های بالای 65 سال بیش از سایر افراد است. این بیماری مفاصل زانو ، لگن و مچ دست و ستون فقرات را بیش از سایر مفاصل بدن درگیر می کند.
درمان آرتروز با فیزیوتراپی علاوه بر کمک به تسکین علائم از پیشرفت بیماری نیز جلوگیری خواهد کرد.
شدت علائم بیماری بسته به میزان تخریب مفصل متفاوت است که شایع ترین این علائم عبارتند از :
- درد مفصل مبتلا
- خشکی و سفتی مفصل
- کاهش انعطاف پذیری مفصل مبتلا
- محدود شدن دامنه حرکتی مفصل بمتلا
- تب (بتدرت)
- التهاب و تورم مفصل
- اختلال در عملکرد مفصل
- تغییر شکل مفصل
- شنیده شدن صدا از مفصل هنگام حرکت
- شنیده شدن صدای سایش استخوان ها در محل مفصل
- لنگیدن، تحلیل رفتن و ضعف عضلات اطراف مفصل مبتلا به آرتروز
دلایل و عوامل افزایش دهنده خطر
- اضافه وزن فشار وارده به مفاصل را افزایش داده و ریسک آسیب پذیری آن ها را افزایش می دهد.
- افزایش سن نیز با افزایش خطر تخریب غضروف و سای اجزای مفاصل بدن همراه است و ریسک ابتلا به آرتروز را افزایش می دهد.
- فعالیت های تکراری مفصل
- وارد شدن فشار بیش از حد به مفصل
- جنسیت (این بیماری در خانم ها شایع تر است.)
- برخی بیماری ها مانند آرتریت روماتوئید و دیابت ریسک ابتلا به این بیماری مفصلی را افزایش می دهند.
شایع ترین انواع آرتروز چیست؟
آرتروز زانو
آرتروز زانو یک بیماری دژنراتیو مفصل است که با تجزیه تدریجی غضروف مفصل زانو مشخص می شود. این شایع ترین شکل آرتریت است و به طور معمول افراد میانسال و مسن را تحت تاثیر قرار می دهد. غضروف به عنوان یک بالشتک بین استخوان ها عمل می کند و زوال آن منجر به درد، تورم و کاهش تحرک مفصل می شود.
علائم آرتروز زانو می تواند از نظر شدت متفاوت باشد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درد: اغلب با فعالیت بدتر می شود و با استراحت بهبود می یابد.
سفتی: به خصوص در صبح یا بعد از دوره های عدم تحرک قابل توجه است.
تورم: به دلیل التهاب و مایع اضافی در مفصل.
کاهش دامنه حرکتی: مشکل در خم کردن یا صاف کردن زانو.
احساس ترک خوردن یا رنده شدن: هنگام حرکت دادن زانو احساس می شود.
ضعف یا بی ثباتی: زانو ممکن است در حین فعالیت های بدنی جای خود را از دست بدهد.
عوامل متعددی می توانند در ایجاد آرتروز زانو نقش داشته باشند، از جمله:
سن: خطر با افزایش سن افزایش می یابد.
جنسیت: زنان بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز هستند.
ژنتیک: سابقه خانوادگی می تواند نقش داشته باشد.
چاقی: اضافه وزن به مفاصل زانو فشار بیشتری وارد می کند.
آسیب: آسیب های قبلی زانو می تواند خطر را افزایش دهد.
استرس مکرر: مشاغل یا فعالیت هایی که فشار مکرر را روی زانو وارد می کند.
سایر شرایط پزشکی: مانند آرتریت روماتوئید یا اختلالات متابولیک.
آرتروز هیپ
آرتروز لگن یک بیماری مزمن است که با تخریب پیشرونده غضروف در مفصل ران مشخص می شود. این یک شکل رایج از آرتریت است، به ویژه افراد مسن را تحت تاثیر قرار می دهد. مفصل ران، به عنوان یک مفصل تحمل کننده وزن، به ویژه مستعد ساییدگی و پارگی است که به مرور زمان منجر به درد، سفتی و کاهش تحرک می شود.
علائم آرتروز هیپ می تواند به تدریج ایجاد شود و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درد: اغلب در کشاله ران، ران یا باسن احساس می شود و ممکن است با فعالیت بدتر شود.
سفتی: به خصوص در صبح یا بعد از دوره های استراحت قابل توجه است.
کاهش دامنه حرکتی: مشکل در حرکت دادن لگن، انجام فعالیتهای روزمره مانند راه رفتن یا خم شدن.
تورم: اطراف مفصل ران به دلیل التهاب.
احساس ساییدن: احساس ساییدگی یا ساییدگی در لگن در حین حرکت.
ضعف: کاهش قدرت در عضلات ران و ساق پا.
علل و عوامل خطر
سن: خطر با افزایش سن افزایش می یابد.
جنسیت: زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به آرتروز مفصل ران هستند.
ژنتیک: سابقه خانوادگی آرتروز می تواند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
چاقی: اضافه وزن به مفصل ران فشار بیشتری وارد می کند.
آسیب: آسیب یا شکستگی قبلی لگن می تواند منجر به آرتروز شود.
استرس مکرر: فعالیت ها یا مشاغلی که استرس مکرر را بر مفصل ران وارد می کنند.
اختلالات مادرزادی هیپ: شرایطی که در بدو تولد وجود دارد، مانند دیسپلازی هیپ، می تواند افراد را مستعد ابتلا به آرتروز کند.
روشهای درمان
تاکنون درمان قطعی برای این بیماری مشخص نشده اما راهکارهایی همچون ورزش و فیزیوتراپی و در نهایت جراحی می تواند به بهبود شرایط بیمار کمک کنند.
استراحت دادن به مفصل و کاهش فشار وارده بر آن در جلوگیری از تشدید تخریب و آسیب دیدگی مفصل و تسکین درد موثر است.
استفاده از کمپرس گرم و گرم نگه داشتن مفصل نیز در کاهش درد مفصل مبتلا به آرتروز بسیار موثر است.
بریس ، آتل و … برای بی حرکت کردن مفصل و کمک به تسکین علائم در برخی موارد تجویز می شوند.
با تجویز پزشک می توان از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن ، ناپروکسن و … برای کاهش درد و التهاب مفصل استفاده کرد.
در مواردی که درد بیمار با داروهای مسکن ذکر شده تسکین نمی یابد پزشک تزریق داروهای استروئیدی را بطور محدود تجویز می کند.
فیزیوتراپی به همراه تمرینات ورزشی موثزترین راهکار درمانی در تسکین درد و التهاب مفصل و بهبود عملکرد مفصل مبتلا است.
جراحی آخرین گزینه درمان آرتروز است که تنها در مواردی که سایر روش های درمانی نتوانند کمکی به بهبود شرایط بیمار بکنند انجام می گیرد.
روشهای پیشگیری
- محافظت از مفاصل در برابر ضربه و آسیب دیدگی
- حفظ وزن در حد طبیعی
- انجام ورزش بطور منظم
- تغذیه مناسب
کلمات مرتبط :
فیزیوتراپی در جنت آباد – فیزیوتراپی در آیت الله کاشانی – فیزیوتراپی در پونک – فیزیوتراپی در درمان آرتروز
